สแตนเลส 304 มักเห็นได้บ่อยที่สุดในชนิดของสแตนเลส นิยมใช้ทั้งในครัวเรือนจนถึงระดับอุตสาหกรรม เช่น ทำเป็นวัสดุต่าง ๆ ทั้งโต๊ะ เครื่องครัว เครื่องจักร หรืออุปกรณ์อื่น ๆ อีกมากมาย แต่หลายคนก็ยังสงสัยกันอยู่บ้างว่า สแตนเลส 304 มีคุณสมบัติ และดีอย่างไร ทำไมถึงนิยมใช้ ตามไปดูกัน

สแตนเลส 304 หรือเรียกอีกชื่อว่า สแตนเลส 18/8 คือ เกิดจากการผสมโลหะระหว่าง เหล็ก คาร์บอน โครเมียม และนิเกิล เป็นส่วนผสมหลัก เป็นสแตนเลสที่อยู่ในกลุ่มออสเตนนิติค (Austenitic) มีจุดเด่นที่มีความทนทาน มีความเหนียวมาก ทนต่อการกัดกร่อนสูง ทนความร้อนในอุณหภูมิสูงถึง 1400 องศาเซลเซียส ขึ้นรูปได้ดี ไม่เป็นสนิม ใช้งานได้นาน

โดยส่วนประกอบของ สแตนเลส 304 จะมี เหล็ก (Fe) 70-75%, โครเมียม (Cr) 18-20%, นิกเกิล (Ni) 8-10.5% และยังมีส่วนผสมอื่น ๆ เช่น คาร์บอน (C) 0.08%, แมงกานีส (Mn) 2% เป็นต้น สแตนเลส304 เป็นชนิดที่แม่เหล็กดูดไม่ติด ไม่สามารถชุบให้แข็งได้ด้วยความร้อน มีคุณสมบัติต้านทานการกัดกร่อน ทำให้โลหะไม่เป็นสนิมนั่นเอง

สแตนเลส 304 คุณสมบัติ มีดังนี้

• ทนต่อแรงกระแทก เพราะมีโครงสร้างที่มีความเหนียวที่สูง จึงทนต่อแรงกระแทก เหมาะกับงานที่ต้องการความทนทานต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ
• ทนต่อการกัดกร่อน ไม่เป็นสนิม
• ด้วยเนื้อสแตนเลส304 มีคุณสมบัติที่แบคทีเรียไม่สามารถเกาะติดได้ และทำความสะอาดง่าย จึงเป็นวัสดุอุปกรณ์โลหะที่สามารถใช้กับอาหารได้ และนิยมนำไปทำเป็นอุปกรณเครื่องใช้ต่าง ๆ มากมาย เช่น หม้อ กระทะ เป็นต้น
• เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพราะสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ และนำไปรีไซเคิลได้ 100%

ตัวอย่างการใช้งาน สแตนเลส304 ในงานต่าง ๆ เช่น

• งานอุตสาหกรรมอาหาร เช่น เครื่องรีดนม ภาชนะบรรจุ เครื่องฆ่าเชื้อ ถังเก็บ ท่อวาล์ว เป็นต้น
• งานอุปกรณ์เครื่องครัวต่าง ๆ เช่น อ่างล้างจาน ก๊อกน้ำ หม้อ กระทะ จาน เตาแก๊ส เตาอบ เตาทอด ถังน้ำ เป็นต้น
• งานอุปกรณ์ตกแต่งบ้าน เช่น ชั้นวางของ โต๊ะ เก้าอี้ ราวตากผ้า ราวบันได ประตู เป็นต้น
• งานอุปกรณ์ไฟฟ้า เช่น กล่องพักสายไฟ เคเบิ้ลแกลน ท่อร้อยสายไฟ เป็นต้น

อย่างที่รู้กันว่า เกรดสแตนเลส มีหลากหลายประเภทมาก แต่ขอยกตัวอย่างเกรดที่นิยมใช้กัน สามารถแบ่งออกได้ทั้งหมด 5 เกรด คือ

1.) สแตนเลสเกรด 304 (SUS304) หรือมีอีกชื่อว่า สแตนเลส 18/8 เป็นสแตนเลสที่มีโครเมียม 18% นิเกิล 8% มีคาร์บอนต่ำ ไม่มีโมลิบดีนัม มีคุณสมบัติแม่เหล็กไม่สามารถดูดติดได้ ทนทานต่อการกัดกร่อน ไม่เป็นสนิม มีความเหนียว ทนความร้อนได้ดี นิยมนำมาไปผลิตสินค้าในครัวเรือน เช่น หม้อ กระทะ อ่างล้างจาน ชั้นวางของ เป็นต้น

2.) สแตนเลสเกรด 316 (SUS316) มีส่วนผสมคล้ายกับเกรด 304 แต่มีส่วนผสมของสารโมลิดินั่มเพิ่มเข้ามา ทำให้มีความทนต่อการเกิดสนิม ทนต่อการกัดกร่อนได้สูงกว่าสแตนเลส 304 และทนต่อสารคลอรีนด้วย นิยมนำมาใช้ในงานทำอุปกรณ์ตัวอย่างในห้องแล็บ งานอุตสาหกรรมสารเคมีต่าง ๆ เป็นต้น

3.) สแตนเลสเกรด 316L (SUS316L) เป็นสแตนเลสเกรด 316 ที่มีปริมาณคาร์บอนต่ำ มีโครเมียม 16-18% นิกเกิล 12-15% โมลิบดีนัม 2-3% ทนกรด และทนน้ำทะเล เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความต้านทานการกัดกร่อนสูง และต้องเชื่อม

4.) สแตนเลสเกรด 430 (SUS430) มีองค์ประกอบคล้ายกับสแตนเลส 304 เพียงแต่ไม่มีนิกเกิล และมีคาร์บอนสูงเพื่อเพิ่มความแข็งแรง รองรับแรงกระแทกได้ดี ทำให้นิยมนำมาใช้ผลิตเป็นผิวปิดประตู รถเข็น เป็นต้น

5.) สแตนเลสเกรด 201 (SUS201) มีโครเมียม 5.5-7.5% นิกเกิล 0.6% และแมงกานีส เป็นส่วนประกอบ เป็นสแตนเลสชนิดที่แม่เหล็กดูดไม่ติด มีความคงทนน้อย และมีโอกาสเกิดสนิมได้ง่ายกว่าเกรด 304 มีราคาถูก เหมาะสำหรับงานที่ไม่ต้องการความกัดกร่อนมาก เช่น งานตกแต่งภายใน บานพับ กลอนประตู สินค้าฮาร์ดแวร์ต่าง ๆ เป็นต้น

สแตนเลส304 มีส่วนผสมจากโครเมียมถึง 18% เมื่อเกิดปฏิกิริยากับออกซิเจนในอากาศจะสร้างฟิล์มบาง ๆ เคลือบบริเวณผิวของสแตนเลสทำให้สแตนเลส 304 ทนต่อการกัดกร่อนสูง ไม่เป็นสนิม ไม่ดูดซึมสาร กลิ่น หรือรสชาติของอาหาร ใช้งานได้อย่างยาวนาน ทำให้มั่นใจได้ว่า การนำไปใช้กับอาหารนั้นจะปลอดภัย และถูกสุขลักษณะอนามัยแน่นอน และยังทำความสะอาดได้ง่าย จึงนิยมเลือกใช้ในหลายแวดวง ตั้งแต่ระดับครัวเรือนไปจนถึงอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ได้อย่างดี

การเลือกใช้เกรดสแตนเลส 304 ในครัวเรือน เช่น เลือกซื้ออุปกรณ์ครัว หรือเครื่องมือทำอาหาร ควรพิจารณา ดังนี้

• ตรวจสอบว่าเครื่องมือ หรืออุปกรณ์ที่ซื้อ สามารถทนต่ออุณหภูมิสูงหรือไม่ เพื่อการใช้งานอย่างปลอดภัย
• ตรวจสอบการกัดกร่อนของเกรดสแตนเลส 304 ว่ามีความต้านทานเพียงพอสำหรับการใช้งาน
• ตรวจสอบว่าผลิตภัณฑ์ว่า มีตรา Food Grade หรือไม่ เพื่อความมั่นใจในความปลอดภัยของอาหาร

อยากรู้ว่าสเตนเลสที่จะเลือกใช้ เป็นสแตนเลส 304 หรือไม่ ซึ่งโดยปกติจะวัดค่าของเกรดสแตนเลสให้แม่นยำ ต้องตรวจสอบจากห้องแล็บเฉพาะทาง แต่ก็มีวิธีการตรวจสอบแบบง่าย ๆ ดังนี้

• สังเกตจากสี น้ำหนัก สแตนเลส304 จะมีสีเทาเข้ม มีความเงา และจะมีน้ำหนักมากกว่าสแตนเลส 201
• ใช้น้ำยาสำหรับทดสอบธาตุแมงกานีส หยดบนสแตนเลส เพื่อทำการทดสอบ หากน้ำยามีการเปลี่ยนสีเป็นสีแดง หรือสีชมพูอ่อน ๆ แสดงว่าสแตนเลสนั้นไม่ใช่สแตนเลสเกรด 304
• ใช้แม่เหล็กในการทดสอบ (วิธีนี้อาจไม่ได้ผล 100%) เนื่องจากสแตนเลสมีทั้งชนิดที่ดูดติดแม่เหล็ก และไม่ดูดติดแม่เหล็ก โดยสาเหตุที่ทำให้สแตนเลสดูดติดแม่เหล็ก อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ประเภทของสแตนเลส, ขั้นตอนการผลิตระหว่างการยืดสแตนเลส หรือเกิดการเปลี่ยนแปลงภายในโครงสร้างของสแตนเลส

• สแตนเลส ทำจากเหล็กและคาร์บอนผสมกัน และเพิ่มโครเมียม และนิกเกิลเข้ามา เพื่อให้มีความทนทานต่อการกัดกร่อน มีน้ำหนักเบา มีความทนทานต่อแรงกระแทก และความร้อนได้ดี มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน แต่เปราะบางกว่าเหล็ก เหมาะกับงานที่ไม่ได้รับแรงมาก หรือใช้ในงานอุปกรณ์เครื่องใช้ต่าง ๆ
• เหล็ก มีคุณสมบัติการใช้งานที่ไม่เน้นความสวยงาม มีความแข็งแรงระดับเดียวกับสแตนเลส แต่ราคาถูกกว่า เป็นสนิมง่าย แต่รับน้ำหนัก และแรงดึงได้ดี อายุการใช้งานยาวนาน เหมาะกับงานก่อสร้าง งานโครงสร้างต่าง ๆ

สแตนเลส304 ถือเป็นอีกหนึ่งวัสดุที่นิยมใช้กันมากมาย ทั้งในครัวเรือน ไปจนถึงงานอุตสาหกรรม การเลือกใช้จะมีหลายรูปแบบหลายชนิดแตกต่างกันไปตามความเหมาะสม หากใครกำลังมองหาสินค้าอุตสาหกรรมเพื่อนำไปใช้งาน ที่ KACHA มีสินค้าสแตนเลสจัดจำหน่าย สินค้าทุกชิ้นมีคุณภาพได้มาตรฐาน ตอบสนองอุตสาหกรรมทุกภาคส่วน พร้อมจัดส่งสินค้าทั่วประเทศ บริการที่ประทับใจอย่างแน่นอน

• “สแตนเลส” คุณสมบัติและประโยชน์ในการใช้งาน
• เหล็กสังกะสี คืออะไร? กระบวนการผลิต การนำไปใช้งานเป็นแบบไหน?
• “ทองแดง และ ทองเหลือง” จุดเด่นและประโยชน์เป็นอย่างไร?
• ประเภทของ เหล็ก มีอะไรบ้าง?