นอกจากประตู หน้าต่างบานสวยหลากสไตล์ที่เราต่างใส่ใจเลือกสรรแล้วนั้น สิ่งสำคัญที่เป็นของคู่กันอย่าง “บานพับ” ที่มีหน้าที่หลักคือยึดติดประตู หน้าต่างให้มั่นคง เปิดปิดสะดวกง่ายดายแล้ว การเลือกบานพับที่ดี ยังมีผลต่อการใช้งานเปิดปิด ให้สะดวก คงทนอีกด้วย ซึ่งปัจจุบันบานพับมีให้เลือกหลากหลายรูปแบบให้เข้ากับรูปแบบและสไตล์ของประตูนั่นเอง
บทความนี้ KACHA ขอพาไปรู้จักกับ บานพับ ที่พร้อมตอบโจทย์การใช้งานที่มากกว่าแค่บานพับแบบเดิม ๆ จะมีอะไรบ้าง ไปดูกัน
ประเภทของบานพับ มีอะไรบ้าง?
ทำความรู้จักบานพับกันก่อน สำหรับบานพับทั่วไปที่เราคุ้นชิน คือ การทำหน้าที่รับน้ำหนักของประตู หน้าต่างที่เชื่อมเข้ากับวงกบ เพื่อให้เกิดการหมุนของประตูหน้าต่างในการเปิด-ปิดใช้งาน ซึ่งรูปแบบของบานพับ แบ่งออกได้ดังนี้
บานพับผีเสื้อ (Butt Hinges)
คือ บานพับแบบปีก ที่มีลักษณะรูปร่างเหมือนผีเสื้อที่กางปีกออก เชื่อมต่อระหว่างวงกบและประตู หรือหน้าต่างเข้าด้วยกัน เป็นบานพับที่ใช้กันทั่วไป จะต่างกันก็ตรงรูปทรง ลวดลาย และสไตล์การออกแบบ เพื่อให้สอดรับกับสไตล์ของประตู ทั้งโมเดิร์นและวินเทจ เป็นบานพับที่ได้รับความนิยมมากที่สุด สามารถพบเห็นได้ทั่วไป ติดตั้งง่าย แต่จะเห็นแกนบานพับเมื่อปิดประตู
ซึ่งเป็นออกเป็น 4 ประเภทสำหรับการใช้งาน คือ
- บานพับผีเสื้อ แหวนพลาสติก จะใช้ติดตั้งกับบานประตู หรือหน้าต่าง ที่ไม่ค่อยได้เปิดใช้งาน หรือมีน้ำหนักเบา ซึ่งมีข้อดี คือ ไม่เป็นสนิม มีความลื่น และไม่มีเสียงรบกวน เมื่อเปิด ปิด ประตู หรือหน้างต่าง
- บานพับผีเสื้อ แหวนทองเหลือง ใช้ติดตั้งกับประตู หรือหน้าต่างที่มีน้ำหนักมากกว่าแหวนพลาสติกได้ มีความแข็งแรงทนทานในการเปิด-ปิดใช้งาน แต่หากใช้กับประตู หรือหน้าต่างที่ไม่ค่อยได้เปิดใช้งานบ่อยครั้ง อาจจะเกิดสนิม และทำให้เกิดควมฝืดในการใช้งาน
- บานพับผีเสื้อ แบบมีแหวนลูกปืน เหมาะสำหรับประตูที่มีน้ำหนักมาก เปิดใช้งานบ่อยครั้ง ให้ความลื่นในการเปิดปิดประตู หรือหน้าต่างมากกว่า แหวนประเภทอื่น ๆ แต่จะมีราคาสูง และไม่ควรติดตั้งไว้กับประตู หรือหน้าต่างที่มีโอกาสโดนน้ำบ่อยเช่นกัน เพราะอาจเกิดสนิมระหว่างการใช้งานได้
- บานพับผีเสื้อ แบบแหวนสเตนเลส มีความแข็งแรงทนทาน เหมาะสำหรับใช้งานกับประตู หน้าต่างที่มีโอกาสโดนน้ำ และไม่ค่อยได้เปิดใช้งาน เพราะไม่เกิดสนิม
บานพับซ่อน (Concealed Hinges)
คือ บานพับที่ถูกออกแบบให้มีลักษณะเหมือนตะขอที่เกี่ยวกัน ซ่อนไว้ที่สันวงกบและประตู มองไม่เห็นเมื่อปิดประตู หรือจะเรียกอีกชื่อว่า บานพับข้อเสือ ด้วยลักษณะที่คล้ายอุ้งเท้าเสือ ที่มีความแข็งแรงมาก นิยมใช้กับการติดตั้งประตู-หน้าต่าง ที่ต้องการความสวยงาม เก็บซ่อนบานพับมิดชิด ซึ่งจุดเด่นของ บานพับซ่อน คือ มีความสวยงามกว่าเมื่อติดตั้งกับประตู หรือหน้าต่าง เพราะ แกนบานพับจะถูกซ่อนเมื่อเปิด-ปิดประตู
บานพับ 3 ขา (Drill-in Hinge)
สำหรับประตูบังใบ นิยมใช้อย่างแพร่หลายในประเทศแถบยุโรป ควรติดตั้งโดยใช้แบบนำเจาะ (template drilling)
บานพับพิเศษสำหรับเฟรมประตูไม้ (High Performance Hinge for Timber Frame)
สำหรับบานพับพิเศษสำหรับเฟรมประตูไม้ ใช้สำหรับประตูที่มีน้ำหนักมากนั่นเอง
ส่วนประกอบของพานพับที่ควรรู้
- ปีกบานพับ : ส่วนของบานพับที่เป็นแผ่นโลหะ ใช้สำหรับยึดวงกบ หรือบานเปิด
- แกน : แท่งโลหะกลมที่สอดอยู่ในรูของข้อพับ สำหรับประกอบปีกบานพับทั้งสองข้างเข้าด้วยกัน
- ข้อพับ : ส่วนของปีกบานพับที่ทำเป็นรูสำหรับใส่แกน
- แหวนรอง : แผ่นกลม ๆ ที่ใส่อยู่ระหว่างข้อพับ เพื่อรองรับแรงเสียดทาน มีทั้งแหวนรองธรรมดา และแหวนลูกปืน
???????? แบบแหวนรองธรรมดา เหมาะสำหรับใช้กับบานประตูไม้อัด ที่มีน้ำหนักไม่มาก ซึ่งบานพับแบบนี้ มีอายุการใช้งานสั้น เมื่อใช้ไประยะหนึ่ง น้ำหนักประตูจะกดทับแหวน เมื่อเปิดปิดประตู-หน้าต่าง จะมีเสียงดัง
???????? แบบแหวนลูกปืน เหมาะสำหรับใช้กับบานประตู-หน้าต่างขนาดใหญ่ หรือมีน้ำหนักมาก เพราะแข็งแรงทนทาน และต้านทานการเสียดสีทุกครั้งที่มีการเปิดประตู
- หมุดที่ปิดรูข้อพับ : หมุดที่ปิดอยู่บริเวณส่วนปลายของข้อพับ
- รูเจาะ : สำหรับยึดสกรูหรือตะปู
เลือกอย่างไรให้เหมาะกับการใช้งาน
ปัญหาส่วนใหญ่ของบานพับ โดยเฉพาะบานพับผีเสื้อ ที่ใช้ติดตั้งประตู หรือหน้าต่าง คือ การเลือกใช้งานบานพับผิดประเภท เมื่อนำไปติดตั้งใช้งานสักระยะหนึ่ง จึงทำให้เกิดปัญหาผุ กร่อน เนื่องจากเป็นสนิม ดังนั้นก่อนการเลือกใช้งานจึงจำเป็นต้องพิจารณา 3 สิ่งเหล่านี้ ได้แก่
บานพับประตู ต้องมีความสัมพันธ์กับขนาด และน้ำหนักของประตู หรือหน้าต่าง เพื่อให้รองรับการใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น บานประตูบ้านที่มีขนาดใหญ่ จำเป็นต้องเลือกใช้ บานพับผีเสื้อ ที่มีแกนใหญ่และมีปีกหนา ก่อนการเลือกซื้อ จึงควรวัดความกว้าง หนา ของประตูเสียก่อน เพื่อให้เกิดความแม่นยำ และความคงทนในการใช้งานในระยะยาว |
แนะนำให้เลือกใช้ บานพับผีเสื้อ หรือบานพับซ่อน ที่ผลิตจากวัสดุที่เกิดสนิมค่อนข้างยาก เพราะประตูและหน้าต่าง โดยเฉพาะบริเวณหน้าบ้าน มีโอกาสโดนน้ำฝน ซึ่งเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้อยู่บ่อยครั้ง เช่น บานพับที่ผลิตขึ้นจากสเตนเลสสตีล 304 จะมีความคงทนแข็งแรง และยากต่อการเกิดสนิม ไม่ผุ และกร่อน ทำให้หน้าต่างและประตูมีอายุการใช้งานที่ยาวนาน |
นอกจากความแข็งแรง คงทน ของ บานพับประตูเหล็ก หรือหน้าต่างแล้ว เรื่องที่ต้องให้ความสำคัญไม่แพ้กัน คือ ดีไซน์ ความสวยงาม ของสี บานพับผีเสื้อ เพราะประตู หน้าต่าง เปรียบเสมือนหน้าตาของบ้าน อุปกรณ์ที่ใช้ติดตั้ง ก็ควรมีดีไซน์และโทนสีไปในทิศทางเดียวกัน ซึ่งบานพับประตูก็มีให้เลือกหลากหลายสี ขึ้นอยู่กับความเหมาะสม และตัววัสดุ เช่น สีทองเหลือง สีสเตนเลส เป็นต้น |
ในการเลือกใช้บานพับ ไม่อาจตัดสินได้ว่า แบบถูกที่สุดนั้น ไม่ดีเสมอไป แต่การเลือกบานพับ ต้องเลือกให้ถูกกับการใช้งาน โดยพิจารณาจากขนาด ความกว้าง ความสูงของบาน และน้ำหนักของบานประตู กับตำแหน่งการใช้งานเป็นหลัก ซึ่งหากเราพิจารณาเลือกใช้ได้อย่างเหมาะสม ก็ช่วยประหยัดได้ นับเป็นการใช้เงินทองได้อย่างคุ้มค่ามากเลยทีเดียว ????????
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง :
มาตรฐาน ประตู หน้าต่าง เลือกใช้อย่างไรให้เหมาะสม!
