ทำความรู้จัก “ลวดสลิง” คืออะไร? รูปแบบและการใช้งานเป็นแบบไหน?
เมื่อพูดถึง เชือกที่ใช้สำหรับงานก่อสร้าง สิ่งที่นึกถึงอันดับแรก นั่นคือ ลวดสลิงนั่นเอง เป็นเชื่อกชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับยกของ ลากสิ่งของขนาดใหญ่ มีน้ำหนักมากได้อย่างแน่นหนา และปลอดภัย ซึ่งมักจะใช้งานร่วมกับ รถเครน รถยกไฟฟ้า รถตอกเสาเข็ม เป็นต้น
บทความนี้ KACHA จะพาไปรู้จักกับ ลวดสลิง ว่าคืออะไร การใช้งานเป็นแบบไหนบ้าง ตามไปดูกัน
ลวดสลิง คือ?
ลวดสลิง(wire rope) เป็นเชือกประเภทหนึ่ง ประกอบด้วย มัดของเส้นลวดโลหะ ที่บิดเป็นเกลียว ปัจจุบันผลิตจาก เหล็กกล้า ที่พัฒนามาจากโซ่เหล็ก ซึ่งก่อนหน้านั้น จะมีปัญหาเรื่องการขาดของข้อโซ่ ทำให้เกิดอุบัติเหตุร้ายแรงอยู่บ่อยครั้ง จึงได้เปลี่ยนมาใช้ลวดสลิงแทน เพราะเกิดปัญหาน้อยกว่า หากมีอุบัติเหตุลวดขาด ยังมีลวดเส้นอื่นที่สามารถรับน้ำหนักได้ แรงเสียดทานระหว่างลวดแต่ละเส้น และมัดเส้นลวด เป็นผลมาจากการบิดเกลียว จึงช่วยชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้นได้
สลิงเป็นอุปกรณ์การยกที่สำคัญ หลาย ๆ ครั้ง ที่มีอุบัติเหตุรุนแรง จากสลิงขาด เพราะการเลือกใช้งานสลิงผิดประเภท ใช้สลิงไม่ได้คุณภาพ หรือ ใช้สลิงเกินความสามารถในการรับน้ำหนัก ดังนั้น ควรทำความรู้จักสลิงประเภทต่าง ๆ เพื่อการเลือกใช้งานได้ตรงตามจุดประสงค์ และมีความปลอดภัยก่อนเลือกไปใช้งานทุกครั้งด้วย
ส่วนประกอบของลวดสลิง
สลิงโดยทั่ว ๆ ไป แบ่งออกได้ 3 ส่วน คือ
- แกนลวดสลิง
- เกลียวลวดสลิง
- จำนวนเส้นของลวดสลิง
โดยแต่ละเส้นของลวดสลิง จะมีความอิสระในตัวเอง ทำให้ลวดสลิงมีความแข็ง ความนุ่ม ความละเอียด หรือ ความหยาบ ในแต่ละประเภทของลวดสลิง เช่น (6*37 IWRC) ลวดสลิงไส้เหล็ก มี 6 เกลียว แต่ละเกลียวมีเส้นลวดสลิงจำนวน 37 เส้น
การใช้งานทิศทางเกลียวลวดสลิง มีกี่แบบ?
เส้นลวด ขดลวด แกนของสลิง และลวดสลิง จะมีลักษณะเป็นเส้นโลหะถูกบิดม้วนจนเป็นเกลียว สามารถบิดได้ทั้ง 2 รูปแบบ คือ S และ Z ผลิตมาจากวัสดุสังเคราะห์ เหล็ก สเตนเลส แข็งแรง ทนทานต่อสภาพอากาศ สารเคมี และแรงกระแทก สามารถรองรับน้ำหนักมากได้ แบ่งออกได้ 4 รูปแบบ ดังนี้
- เกลียวขวาธรรมดา (Right Hand Regular Lay: RHRL) เกลียวจะหมุนตามเข็มนาฬิกา ลวดเกลียว จะหมุนสวนกันกับเกลียว
- เกลียวซ้ายธรรมดา (Left Hand Regular Lay: LHRL) เกลียวจะหมุนทวนเข็มนาฬิกา ลวดเกลียว จะหมุนสวนกันกับเกลียว
- เกลียวขวาพิเศษ (Right Hand Lang’s Lay: RHLL) เกลียวจะหมุนตามเข็มนาฬิกา ลวดเกลียว จะหมุนตามกันกับเกลียว
- เกลียวซ้ายพิเศษ (Left Hand Lang’s Lay: LHLL) เกลียวจะหมุนทวนเข็มนาฬิกา ลวดเกลียว จะหมุนตามกันกับเกลียว
การเลือกใช้งานเกลียวลวดสลิงให้เหมาะสม จะต้องเลือกใช้ตามที่ผู้ผลิตเครื่องจักรนั้นกำหนดมา เช่น เครนเหนือศีรษะ เครนขาสูง รถเครน รถเฮี๊ยบ หรือวิ้น เพื่อให้การใช้งานได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดนั่นเอง
ลวดสลิง ที่ใช้งานกันในงานก่อสร้าง มีอะไรบ้าง?
คุณสมบัติของลวดสลิง จะมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับการใช้งานแต่ละประเภท มีอยู่ 4 ชนิดหลัก ๆ ได้แก่
- Wire rope slings ประกอบจากการมัดของเส้นลวดโลหะ ที่ถูกนำมาบิดเป็นเกลียว มีคุณสมบัติโค้งตัวไปตามมุมของวัตถุได้ และยังรับแรงเค้น แรงดึงจากวัตถุได้ดี ส่วนมากนิยมนำมาใช้เป็นตัวดึงในการรับสิ่งของ
- Stay ropes เป็นเชือกสลิงที่มักจะใช้งานแบบตายตัว เน้นอยู่กับที่เป็นหลัก เนื่องจากคุณสมบัติของตัวสลิงประเภท Stay ropes สามารถรับแรงดึง และยังสามารถรับน้ำหนักแบบคงที่ และไม่คงที่ได้ดีนั้นเอง
- Rack ropes เป็นเชือกสลิง ที่นิยมนำไปทำเป็นรางสายสำหรับรับลูกล้อ เช่น รถกระเช้า เครน หรือยานพาหนะ ในการเคลื่อนที่ที่อาศัยลูกล้อ มีความแข็งแรงสูง รับน้ำหนักได้ดี
- Running ropes เป็นเชือกสลิง ที่นิยมนำไปใช้งานในรูปแบบเคลื่อนที่ได้ โดยนำไปวางบิดบนลูกรอก เพราะเป็นลวดสลิงที่รับแรงเค้น โดยการบิดเป็นแรงหลัก
ข้อควรระวัง
- ควรคำนึงความปลอดภัย เพราะลวดสลิงนั้น ได้รับความเค้นโดยแรงที่ไม่คงที่ การสึกหรอ การกัดกร่อน และจากน้ำหนักที่เกิน อายุการใช้งานของลวดสลิงมีจำกัดด้วย
- ควรมีการตรวจสภาพของลวดสลิงอย่างสม่ำเสมอ มีร่องรอยความเสียหาย เพื่อจะเปลี่ยนก่อนจะเกิดอันตราย
- การติดตั้ง ควรได้รับการออกแบบ เพื่ออำนวยความสะดวกของการตรวจสภาพของลวดสลิง การติดตั้งลวดสลิงสำหรับลิฟต์โดยสาร ควรจะมีวิธีการเพื่อป้องกันตัวลิฟต์นั้นหล่นลงมา ส่วนบันไดเลื่อน จะมีทั้งลวดสลิงที่ใช้รับน้ำหนัก และอุปกรณ์ความปลอดภัยด้วยโดยเฉพาะ
ลวดสลิงจำเป็นไหม ในงานก่อสร้าง?
หลาย ๆ คนคงสงสัย วัสดุในงานก่อสร้าง มีหลากหลายชนิด ทำไมถึงต้องเลือกใช้ลวดสลิงในงานก่อสร้าง ดังนี้
- มีความแข็งแรงสูงมาก ด้วยรูปแบบของตัวลวดสลิงเอง ที่ผลิตจากเส้นลวด มามัดบิดเป็นเกลียว ทำให้มีความแข็งแรงสูง โอกาสที่จะเสียหายค่อนข้างน้อย
- ลวดสลิงมีความแข็งแรง และยังได้น้ำหนักที่เบากว่าโซ่อีกด้วย
- มีความคงทน ใช้งานได้นาน เพราะวัสดุที่นำมาทำลวดสลิงเป็นเหล็กลวดที่มีอายุการใช้งานที่ยาวนานอยู่แล้ว เมื่อถูกนำมาบิดเป็นเกลียว ยิ่งช่วยให้โอกาสการเสียหายจากการใช้งานลดลง
- มีความหลากหลายของชนิด ทำให้นำไปประยุกต์ตามการใช้งานที่ต้องการใช้ได้ง่าย เพียงเลือกชนิดของลวดสลิงให้ตรงตามการใช้งานในแต่ละงานนั้นเอง
การดูแลรักษาลวดสลิง
เทคนิคการดูแลรักษาลวดสลิงให้ดูดีเสมอ และใช้ลวดสลิงให้ถูกต้อง ถูกวิธี เพื่อทะนุถนอมอายุการใช้งานลวดสลิงของท่านให้มีอายุการใช้งานที่ยืนยาว
- รับน้ำหนักมากเกินไปไม่เป็นผลดี ในสภาพการใช้งานที่ได้รับน้ำหนักจนมากเกินไป อาจจะทำให้ลวดสลิงตึงมากเกินไปจนเกิดการขาดได้ เราควรเผื่อน้ำหนักให้ลวดสลิงได้รักษาความแข็งแรงของเส้นลวดสลิงไว้เผื่อใช้งานได้ในระยะยาว
- การนำลวดสลิงไปดึงหรือลาก ในการใช้ลวดสลิงนั้น ลวดสลิงสามารถแบ่งออกได้หลากหลายโครงสร้าง ควรเลือกใช้ลวดสลิงที่มีโครงสร้างที่เหมาะสมแก่งานดึงลาก รวมถึงน้ำหนักที่จะใช้ในการลาก หากทางผู้ใช้ไม่ทราบรายละเอียดทางเทคนิค ควรปรึกษาผู้ที่มีความรู้ก่อนนำไปใช้งานจริง
- อย่าใช้ลวดสลิงมือสอง ลวดสลิงมือสองมีราคาที่ถูก ควรคำนึงถึงการใช้งาน และความปลอดภัยเป็นหลัก เนื่องจากผู้ใช้งานหลายคน อาจจะดูลวดสลิงไม่เป็นว่าควรเลือกใช้ลวดสลิงแบบไหน หรือลวดสลิงมือสองของท่านใช้งานไปมากน้อยเพียงใด
- หมั่นตรวจดูลวดสลิงทุกครั้ง ควรมีช่างเพื่อตรวจสอบลวดสลิงทุกครั้งก่อนใช้งานจริง และมีการเก็บรักษาที่ถูกต้องทุกครั้ง เพื่อยืดอายุการใช้งานของเส้นลวดสลิงให้อยู่ในสภาพยืดหยุ่นในตลอดเวลา
- ไม่ควรเอาน้ำกรดเทใส่ลวดสลิง ในการทำวิจัยบางสถาบัน หรือบางบริษัทอาจจะใช้ลวดสลิงเป็นส่วนประกอบ แต่ไม่ควรนำน้ำกรดเทใส่ลวดสลิง เพราะอาจจะทำให้ลวดสลิงขึ้นสนิมได้อย่างรวดเร็วและทำให้ลวดสลิงกรอบได้
วิธีการเก็บรักษาลวดสลิง
เพื่อให้สามารถใช้งาน ลวดสลิง ได้ยาวนาน มีวิธีเก็บรักษา ดังนี้
- ในการขนย้ายลวดสลิงควรระมัดระวัง หลีกเลี่ยงการนำลวดสลิงไปสัมผัสกับของมีคม หรือกระทบกับมุมหรือขอบต่าง ๆ ทั้งนี้เพื่อป้องกันการชำรุดเสียหายของลวดสลิง
- ควรเก็บรักษาลวดสลิงในสถานที่ที่สะอาด และแห้งหรือมีความชื้นต่ำที่สุด เพื่อป้องกันการเกิดสนิม
- ควรจัดเก็บลวดสลิงโดยใช้ล้อ หรือ รอกเก็บลวดสลิงที่มีขนาดพอดีกับขนาดของลวดสลิง
- หลีกเลี่ยงการหักมุมลวดสลิง เนื่องจากจะทำให้ลวดสลิงเกิดการปริและชำรุดเสียหายได้
- ควรทำความสะอาดลวดสลิงอยู่เสมอ โดยใช้น้ำมัน เนื่องจากคุณสมบัติของสารหล่อลื่นประเภทน้ำมัน จะช่วยชะล้างทำความสะอาด ขจัดเศษวัสดุแปลกปลอมที่เกิดจากการบิด ถูหรือขัด ให้ออกจากลวดสลิงได้โดยง่าย
- ควรทำให้ลวดสลิงมีความหล่อลื่นอยู่เสมอด้วยการใช้จาระบี Asphaltic (สารคล้ายยางมะตอย) หรือ น้ำมันชโลมลวดสลิงให้ทั่ว เพื่อช่วยลดแรงเสียดทานระหว่างเกลียวลวดสลิง ลวดสลิง และที่บรรจุลวดสลิง อีกทั้งช่วยป้องกันการกัดกร่อน และการเกิดสนิมอีกด้วย
อย่างไรก็ตามควรหมั่นตรวจสอบลวดสลิงทุกครั้งทั้งก่อนและหลังการใช้งาน เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้น และควรเก็บรักษาลวดสลิงให้ถูกวิธีด้วย เพื่อการใช้งานลวดสลิงได้อย่างยาวนาน มีประสิทธิภาพและปลอดภัย
บทความดี ๆ น่าอ่าน:
- รู้จัก “เครื่องทุ่นแรง” ตัวช่วยสำคัญในการยกของหนัก มีแบบไหนบ้าง?
- วิธีใช้รอกยกของ ข้อควรระวัง และการใช้งาน มีอะไรบ้าง?
- รอก คืออะไร? แยกได้กี่ประเภท?
KACHA ผู้จัดจำหน่าย รอกโซ่ รอกโซ่มือสาว เครนยกของ และอุปกรณ์เสริมสำหรับงานช่าง ต่าง ๆ ราคาจับต้องได้ สินค้าคุณภาพ บริการหลังการขายที่ประทับใจ นอกจากนี้ บริษัทของเรา ยังมีบริการรับ สร้างโกดัง สร้างโรงงาน สร้างคลังสินค้าต่าง ๆ จากช่างมืออาชีพที่มีประสบการณ์ การันตีผ่านมาตรฐานก่อสร้าง และความปลอดภัยต่าง ๆ เข้าชมเว็บไซต์ www.kacha.co.th
